Modul M6.2 Seminar, 2 ESPB
Naziv Predmeta: Istraživanje kroz projekat – Adaptivnost
docent Djordje Stojanović, asistent Milutin Cerović
Naziv predavanja: Pratnja
Sadržaj predavanja: Metodologija istraživanja kroz projekat i razjašnjenje dve različite uloge modela u procesu arhitektonskog projektovanja

Pitanja kojima pokrećemo diskusiju o ulozi modela u arhitektonskom projektovanju su jednostavna i glase: Zašto se proizvode modeli u arhitekturi i da li je arhitektonsko projektovanje zamislivo bez modela? U praksi arhitektonskog projektovanja, pod modelovanjem podrazumevamo proizvodnju makete, umanjene predstave objekta koji je predmet izučavanja, u cilju približavanja ili pojašnjavanja jednog ili više aspekata arhitektonskog projekta. Nedvosmisleno, primena ovakvog medijuma je višestruko opravdana i zauzima važno mesto u procesu razvoja arhitektskih koncepcija. Međutim priroda ovakve uloge podrazumeva deskriptivno značenje i prvenstveno obuhvata potrebu za vizualizacijom projektovanog prostora. U okviru ovog naučnog rada istražujemo različito razumevanje uloge arhitektonskog modela, koje je eksperimentalno orijentisano, koje je u svojoj biti analitičko i odnosi se na potrebu sprovođenja relevantnih istraživanja u okviru samog procesa projektovanja. Uz razvoj digitalnih tehnologija za proizvodnju i obradu informacija, uvećane su i mogućnosti sprovođenja ispitivanja tokom procesa arhitektonskog projektovanja. U savremenoj arhitektonskoj praksi je zapaženo da analitička svrha arhitektonskog modela postaje značajnija, a tehnike modelovanja usled eksperimentalno orijentisanog karaktera poprimaju razičite i neočekivane oblike. Kao rezultat vidimo pojavu složenih modela, koje na prvi pogled ne možemo povezati sa oblikom i formom neke građevine, što ukazuje na potrebu za ispitivanjem i organizacijom saznanja o novim vidovima modelovanja u arhitekturi. Paralelno, zapažamo potrebu za revizijom uspostavljenih tokova i metodoloških odrednica u arhitektonskom projektovanju, koje su sada uslovljene razvojem novih i analitičkih radnih sredstava. U svojoj knjizi „Prekretnice u gradnji“  (Wendepunkt im Bauen), nemački arhitekta Konrad Vahsman (Konrad Wachsmann, 1959), poznat po svom radu na razvoju prostornih konstruktivnih sistema, predlaže da arhitektonske analize ne bi trebalo da se fokusiraju na same građevine, već na sve ono što je uticalo na način na koji su one napravljene, odnosno na projekte, tehnike, materijale i mašine; i smatra da bi nove metode edukacije i istraživanja trebalo da se razvijaju sa ovakvom idejom“ (Wachsmann, 1959). U skladu sa Vahsmanovom stanovištem o konstitutivnim elementima prekretnica u arhitekturi, jedan mogući način sagledavanja promena u savremenoj arhitekturi je upravo kroz analizu alata koji nalaze primenu u samom procesu projektovanja, odnosno kroz bolje razumevanje savremene transformacije i proširenje uloge arhitektonskog modela u procesu projektovanja.

U naučnim disciplinama, modelovanje je deo empirijskog procesa,  koji se zasniva na primeni istraživačke metodologije, sistematskom sprovođenju testova i dokumentovanju postignutih rezultata. Svako empirijsko testiranje počiva na merenju, brojanju, upoređivanju i analiziranju podataka. Nasuprot a priori rezonovanju, empirizam se zasniva na činjenicama i proveri svake teorije ili hipoteze pre nego sto je ona proglašena prihvaćenom ili validnom. Svaka naučna disciplina razvija sopstvene tehnike modelovanja pomoću kojih se podaci iz realnog sveta apstrahuju, a zatim artikulišu kako bi mogli biti u službi izučavanja relevantnih predmeta ili problema. U okviru diskusije o ulozi modela u arhitektonskom projektovanju,  razmotrićemo da li je moguće pristupiti koncepciji i realizaciji arhitektonskih projekata kao jednom naučnom eksperimentu koji uvek pokrećemo od samog početka i da li je tradicionalno prihvaćeni heuristički pristup u arhitektonskom projektovanju, koji se temelji na intuitivnoj i iskustvenoj spoznaji, moguće unaprediti putem ukrštanja sa naučnom metodologijom i razvojem istraživačkog potencijala arhitektonskog projektovanja.

Following, Christopher Nolan 1998

Izvori:

1. Šuvaković, M. Bitna razlika: istraživanje naspram stvaranja, pravljenja ili proizvođenja. U: Epistemologija umetnosti ili o tome kako učiti učenje o umetnosti (Beograd: Orion Art, 2008), 41-45.
2. Beatriz C. Radical Pedagogies in Architectural Educaion. In: The Architectural Review (2012), pristup 14.oktobra 2013, http://www.architectural-review.com/essays

Pregled relevantnih primera:

1. Institute for Computational Design (ICD) University of Stuttgart http://icd.uni-stuttgart.de
2. Institute for Advanced Architecture of Catalonia (IaaC), Barcelona http://www.iaac.net/
3. Master of Advanced Studies CAAD at ETH http://www.mas.caad.arch.ethz.ch/blog/
4. Design Research Laboratory at the Architectural Association, London http://drl.aaschool.ac.uk/
5. Center for Information Technology and Architecture (CITA) at Royal Danish Academy of Fine Arts School http://cita.karch.dk/
6. Research Center for Architecture and Tectonics (RCAT) at Oslo School of Architecture and Design (AHO) http://www.rcat.no/

Film:

1. Nolan, C. 1998. Following.
2. Nolan, C. 2000. Memento.

Tags: Lectures